Oι 15 καλύτεροι δίσκοι του shoegaze

Για όποιον δεν γνωρίζει, το shoegaze είναι ένα μουσικό ρεύμα που κατάγεται από το noise pop των Jesus & Mary Chain και την dream pop των Cocteau Twins από τις αρχές των eighties. Στα τέλη των  eighties και στις αρχές των nineties, οι μπάντες πήραν στοιχεία από τα προαναφερθέντα συγκροτήματα - μεγάλες εντάσεις,
παραμορφωμένες κιθάρες, υποβόσκουσες κιθαριστικές μελωδικές γραμμές, φωνητικά πνιγμένα στο reverb δίνοντας έμφαση στα ατμοσφαιρικά ηχοτοπία πίσω από τους στίχους – και γεννήθηκε ένας νέος ήχος, που πρωτοακούσαμε από  τους My Bloody Valentine στο κλασικό πλέον album "Isn't anything". Ο όρος Shoegaze (ή shoegazing) πρωτοχρησιμοποιήθηκε απο τον βρετανικό για να περιγράψει -στην αρχή με υποτιμητική χροιά- την τάση των μελών των shoegaze συγκροτημάτων να κοιτάζουν προς τα κάτω τα πάμπολλα πετάλια από τα οποία βασίζονταν οι θορυβώδεις κιθαριστικοί ήχοι που χαρακτήρισαν αυτό το μουσικό ρεύμα. O Melody Maker χρησιμοποίησε και τη φράση “the scene that celebrates itself” από τη συνήθεια που είχαν οι μπάντες να πηγαίνουν σε συναυλίες άλλων συγκροτημάτων της σκηνής. Το shoegaze έφτασε στο απόγειό του στις αρχές της δεκαετίας του 90, αλλά εξακολουθεί να υφίσταται και σήμερα, με συγκροτήματα όπως οι My Bloody Valentine, οι Swervedriver, οι Slowdive και καλλιτέχνες όπως ο M83 (μετέπειτα χρησιμοποιήθηκε και ο όρος nu-gaze, αλλά θα τον αποφύγουμε).

Αυτοί λοιπόν είναι οι δεκαπέντε κορυφαίοι δίσκοι της σκηνής του shoegaze, αν και η αλήθεια είναι οτι -με εξαίρεση το νούμερο 1 - η σειρά που έχουν μπει δεν έχει συγκριτικό χαρακτήρα.


1. My Bloody Valentine – Loveless (1991, Creation Records)
Κανένα άλλο άλμπουμ δεν θα μπορούσε να βρίσκεται στην κορυφή αυτής της λίστας εκτός από αυτό το απόλυτο αριστούργημα. Ατελείωτα στρώματα παραμορφωμένης κιθάρας που πάλλονται από το χαρακτηρίστικό τρέμολο του τεράστιου Kevin Shields και αισθησιακοι ψίθυροι της Bilinda Butcher αλλά και του Shields που μοίαζουν ασαφείς μεσα στα χαοτικά ηχοτοπία, αλλα σε καμία περίπτωση αλλά δεν στερούνται νοήματος, συνθέτουν αυτό το album. O drummer Colm O Ciosoig, πραγματικά ένας από τους πιο υποτιμημένους drummer, δημιουργεί ένα drum playing που κινείται θολά στο βάθος, αλλά οξύνεται και γίνεται επιθετικό όταν χρειάζεται. Έχουν γραφτεί ενα εκατομμύριο λέξεις για το Loveless και σίγουρα θα γραφτούν κι άλλες τόσες στο μέλλον. Μάλλον επειδή θα μπορούσε να το ακούσει κανείς ένα εκατομμύριο φορές και κάθε φορά να ανακαλύπτει κάτι καινούργιο.


2. Ride – Nowhere (1990, Creation Records)
Από το εναρκτήριο κομμάτι "Seagull" μέχρι το  πανέμορφο "Vapour Trail," το πρώτο άλμπουμ των Ride είναι ουσιαστικά τέλειο. Εκεί που οι shoegaze μπάντες όπως οι Slowdive είναι επικίνδυνα εσωστρεφείς, οι θορυβώδεις κιθάρες και τα δυναμικά  τύμπανα ξεσπάνε με συντριπτική δύναμη. Το αποτέλεσμα είναι ένας δυνατός ροκ δίσκος με ενδελεχή φωνητικά, που κατάφερε να φτάσει στο νούμερο 11 των βρετανικών charts.





3. Slowdive – Souvlaki (1993, Creation Records)
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς οτι το Souvlaki δεν έτυχε της αποδοχής που θα έπρεπε από το κοινό. Ο Dave Simpson γράφοντας για το Melody Maker αποκάλεσε τον εν λόγω δίσκο "ένα άψυχο κενό" (This record is a soulless void [...] I would rather drown choking in a bath full of porridge than ever listen to it again). Παρά τις κριτικές, ο Brian Eno τους εμπιστέυτηκε, συμμετέχοντας στην παραγωγή και σαν συνθέτης στο Sing.Επίσης έπαιξε με τα synths του σε δύο κομμάτια. Την πρώτη φορά που θα ακούσετε το Souvlaki, θα διαπιστώσετε ότι πρόκειται για μια συναρπαστική εμπείρια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα σας κάνει να αισθανθείτε καλα. Το Souvlaki είναι ο ήχος της συναισθηματικής καταστροφής σε διάφορες μορφές και της ανεκπλήρωτης νοσταλγίας με εμβληματικά shoegaze τραγούδια όπως το Alison. Περισσότερo διαυγείς από τους My Bloody Valentine, αλλά απελπισμένα λυπημένοι, οι Slowdive μας σερβίρουν το Souvlaki, έναν διαχρονικό δίσκο.

4. Swervedriver – Raise (1991, Creation Records)

Η μουσική των Swervedriver μπορεί καλύτερα να περιγραφεί ως μυώδης. Ενώ ειναι αναμφισβήτητα ογκώδης, τα κιθαριστικά riffs των Swervedriver είναι πάντα αφοσιωμένα σε κάτι πιο εγκεφαλικό, καθώς κυριαρχεί η δυναμική που εισήγαγαν οι Jesus and Mary Chain με το Psychocandy και ανέβασαν τον πήχη σε δυσθεώρητα ύψη. Τα μεταγενέστερα άλμπουμ είναι σαφώς καλύτερα σε επίπεδο παραγωγής, αλλά το Raise είναι η πιο περιεκτική και συνεπής δουλεία των Swervedriver.




5. My Bloody Valentine – Isn’t Anything (1988, Creation Records)
Αν και πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν και αγαπούν το Loveless, το Isn't anything είναι σίγουρα πιο ποικίλο και ίσως πιο αποκαλυπτικό. Από το Soft as Snow που κάνει όλους τους noise κιθαρίστες να υποκλείνονται στην ιδιοφυία του Shields ως το ερωτικό Lose My Breath που οι ακουστικές κιθάρες στρώνουν το χαλί πάνω στο οποίο ξεδιπλώνεται η θεσπέσια φωνή της Bilinda Butcher, ο δίσκος αποτελεί ένα ακόμη ορόσημο από τους αρχιτέκτονες του shoegaze.




6. Lush – Spooky (1992, 4AD Records)
O Robin Guthrie των Cocteau Twins έρχεται για να κάνει την παραγωγή την πρώτη δισκογραφική δουλεία των Lush (και αυτό μιλάει από μόνο του). Το αποτέλεσμα είναι ένας pop-rock επηρεασμένος από τον ήχο των Cocteau Twins. Αν και ο μεταγενέστερος δίσκος Split θα εδραίωνε τους Lush σαν μια κλασική shoegaze μπάντα, το Spooky έχει τα καλύτερα τραγούδια τους, οπως το επικό Nothing Natural και το σπαρακτικό For Love.

7. Cocteau Twins - Treasure (1984, 4AD Records/Kranky)
Το Treasure δεν είναι σε καμία περίπτωση ένας shoegaze δίσκος. Αλλά, η πραγμάτικότητα είναι οτι οι Cocteau Twins έθεσαν τα θεμέλια πάνω στα οποία οικοδομήθηκε το shoegaze αλλά και η dreampop. Οι μελωδίες που αργότερα το shoegaze έκρυψε πίσω από τις παραμορφωμένες κιθάρες, εδώ είναι ευδιάκριτες και οι ηχολήπτες αρχίζουν να ανεβαζουν το reverb σε επικύνδυνα ύψη. Η έννοια ambient σε μια πιο pop εκδοχή, drum machines, και ασφαλώς τα σχεδόν soprano φωνητικά της Elizabeth Fraser, έδειξαν στο δρόμο στους πιτρικάδες που δεν ήθελαν να παίξουν ούτε post punk, ούτε παραδοσιακό rock 'n' roll.


8. My bloody Valentine – mbv (2013, mbv)

Μετά από δύο δεκαετίες ηρεμίας, ο Kevin Shields μάζεψε την παρέα του, και ηχογράφησε  (ο κύριος όγκος των τραγουδιών γράφτηκε την περίοδο 96/97) ένα ακόμη αριστούργημα που ξετίναξε τα μυαλά μας και επανέφερε το shoegaze στην επιφάνεια. Η γνωστή κλασική συνταγή: ένα πάτωμα γεμάτο πετάλια, αίσθηση ατονικής μουσικής και το tremolo bar της Jaguar να έχει πάρει φωτία αφήνοντας μια υποψία ξεκούρδιστης κιθάρας. Πολύ πιθανό με αυτό το άλμπουμ να ξεκίνησες το ταξίδι στον κόσμο του shoegaze. Καλωσήρθες. Αλλά θα καταλάβεις καλύτερα τι συμβαίνει, μετά από τουλάχιστον τρίαντα ακροάσεις των δύο προηγούμενων δίσκων.

9. Chapterhouse – Whirlpool (1991)
Οι Chapterhouse ήταν σίγουρα μια από τις πιο απολαυστικές μπάντες της εποχής του shoegaze. Τους ακούς να ακροβατούν ανάμεσα στους Smiths (βλ. Breather) και στους Stone Roses (Pearl), χωρίς να ξεχνάνε να πατήσουν όλα τους τα πεταλια φτιάχνοντας θορυβώθη κομμάτια που σε κάνουν να αναρωτιέσαι αν όντως έτσι πρέπει να ακούγουνται ή αν τα ηχεία σου θέλουν πέταμα (autosleeper). Δεν φοβούνται επίσης να σαμπλαρουν τα τύμπανα του John Bohnam από το When the leevee breaks. Αυτός ο δίσκος αποτελεί  ένα από τα πιο όμορφα ντεμπούτα της σκηνής.

10. Lush – Split (1994, 4AD Records)

Ο Robin Guthrie των Cocteau Twins βάζει τη σφραγίδα του και στον δεύτερο δίσκο των Lush. Σ' αυτό τον δίσκο τα φωνητικά είναι πιο εμφανή (το Lovelife είναι σαφώς ένα pop τραγούδι), οι κιθαρές πιο καθαρές και το delay λιγότερο. To εφτάλεπτο desire lines αποτελεί σίγουρα την ομορφότερη στιγμή του δίσκου. Αν δεν έχεις ερωτευτεί τις φωνές των κοριτσιών της μπάντας, κάτι πάει λάθος με σένα. Με απλά λόγια, το Split μπορεί να κλείνει το μάτι στη brit pop αλλά είναι όπωσδήποτε ένα από τα πιο εξαιρετικά albums της εποχής shoegaze.

11. Catherine Wheel – Chrome (1993, Fontana Records)
Ενώ το πρώτο τους άλμπουμ το Ferment είναι  αυστηρά shoegaze, στο  Chrome οι Catherine Wheel κινούνται σε πιο alternative ήχο φτάνοντας μεχρι και σε progressive rock στιγμές . Αν και ήταν υποτιμημένοι στην εποχή τους, δεκάδες συγκροτήματα προσπάθησαν να κάνουν ένα άλμπουμ που ακούγεται σαν το Chrome, αλλά λίγοι τα κατάφεραν.





12. Slowdive – Pygmalion (1995, Creation Records)

Αναμφισβήτητα η θέση των Slowdive είναι η κορυφή όχι μόνο του Shoegaze, αλλά ολόκληρου το βρετανικού rock 'n' roll. Το Pygmalion είναι ένα μείγμα από ambient τοπία, gothic ακουστικές κιθάρες και φωνητικά - φάντασμα. Τα πάντα δένουν αριστοτεχνικά στο καλύτερο τραγούδι  των Slowdive, το Blue Skied An Clear. Όσο για το reunion που ανακοίνωσαν, μας εξέπληξε όλους και φυσικά περιμένουμε να μας αποζημιώσουν με ένα άλμπουμ που σε λίγο καιρό θα είναι μέσα σε αυτή τη λίστα.

13. Pale Saints – In Ribbons (1992, 4AD Records)
Μετά το ονειρικό Comforts of Madness, έρχεται το In Ribbons κάνοντας τον ήχο της μπάντας βαρύτερο. Η πρώην τραγουδίστρια των Lush, Miriel Barham ήρθε στη μπάντα συμπληρώνοντας τα ήδη υπέροχα φωνητικά του  Ian Masters. Δυνατές rock μελωδίες (Throwing Back the Apple), δίπλα σε dream pop μπαλάντες (Thread of Light) όλα απογειωμένα από την πιο δυνατή μεταγραφή στην ιστορία του shoegaze, την κυρία Barham.




14. The Verve - A Storm in Heaven (1993, Hut Records)
Πριν το Bittersweet Symphony, οι Verve ήταν μια καθαρόαιμη shoegaze μπάντα. Η πρώτη τους δισκογραφική δουλεία είναι το Storm in A Heaven και είναι γεμάτη από κιθάρες που κινούνται μεταξύ shoegaze και dream pop και τη φωνή του Richard Ashcroft να εκρήγνυται ήρεμα.  Αν δεν έχετε ακούσει τα δύο πρώτα άλμπουμ των Verve, κάνετε τη χάρη στον εαυτό σας να τα ακούσετε συντομά και σταματήστε να πιστεύετε οτι η μουσική των Verve αξίζει για διαφημίσεις παγωτών και ανούσια pop compilation cd's για lifestyle περιοδικά βασιζόμενοι σε ένα και μόνο τραγούδι.

15. Curve – Doppelganger (1992, Anxious Records )
Οι Curve πήραν το pattern των Cocteau Twins βάζοντας δυνατές κιθάρες, άφθονο reverb, dance beats και τα pop φωνητικά του Tony Halliday. Το Doppelganger βγήκε τρία χρόνια πριν από το πρώτο άλμπουμ των Garbage και οι Curve είναι σε μεγάλο βαθμό ο προπομπός αυτού το ήχου που καθήλωσε τα ακροατήρια τα επόμενα χρόνια.






                                                                                       Γιώργος Ευαγγέλου